Over Toxicologie.org

Artsen en apothekers worden in de praktijk dikwijls geconfronteerd met intoxicaties, al dan niet intentioneel. Het betreffen overdoseringen met geneesmiddelen, giftige planten of chemische stoffen. De apotheker/ziekenhuisapotheker vervult door zijn advisering over de te nemen maatregelen bij een intoxicatie een belangrijke rol. Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) heeft onder andere als taak te allen tijde stofspecifieke informatie te geven over geneesmiddelen en vergiften die betrokken kunnen zijn bij een intoxicatie en over behandelmogelijkheden.

Deze site is bedoeld voor (ziekenhuis)apothekers en artsen (internisten, intensivisten) die tijdens hun beroepsuitoefening te maken hebben met de behandeling van geïntoxiceerde patiënten.

De openbare apotheker die geconfronteerd wordt met een intoxicatie adviseert bij de inschatting van de ernst van een mogelijke intoxicatie, over de noodzaak van doorverwijzing of over een mogelijke, al dan niet medicamenteuze behandeling. De kennis en kunde van de ziekenhuisapotheker wordt bij intoxicaties ingeroepen om naast het bovenstaande, het traject van toxicologisch onderzoek in te zetten. Dit betreft een plan voor bemonstering en analyse. De resultaten van de toxicologische analyse en de klinische toestand van de patiënt vormen de uitgangspunten voor een behandelplan.

Er zijn diverse standaardboeken over intoxicaties en behandelingsmogelijkheden voor handen (zie ook aanbevolen literatuur [1-3]). De kracht van deze werken ligt in de volledigheid van beschreven ziektebeelden en behandeladviezen. Handboeken die een praktische vertaling geven van ervaringen met intoxicaties naar behandelrichtlijnen voor de dagelijkse klinische praktijk, zoals Ellenhorn's Medical Toxicology, zijn echter schaars. Op diverse plaatsen in Nederland is om die reden begonnen met het schrijven van toxicologie-informatiebladen en 'behandelplannen bij intoxicaties voor de kliniek'. Om alle inspanningen niet alleen voor een kleine groep ten goede te laten komen en om de krachten te bundelen in een samenwerking met het NVIC is een werkgroep gestart met het samenstellen van een landelijke informatiebron bij intoxicaties in de vorm van een website. Bij het vaststellen van de vermelde informatie is telkens een ziekenhuisapotheker en een arts (internist of intensivist met als aandachtsgebied intoxicaties) betrokken geweest. Dit om de informatie zoveel mogelijk op de klinische situatie te laten aansluiten. In elke monografie wordt telkens één middel of groep middelen behandeld waarbij de volgende onderwerpen aan bod komen:

Algemene informatie:  over toepassing en (therapeutische) indicatie

Preparaten: namen en synoniemen van geneesmiddelen en chemische stoffen.

Toxische dosis: indien bekend.

Farmacokinetiek: absorptie, verdelingsvolume, eiwitbinding, weefselbinding, eliminatie, halfwaardetijd, therapeutische en toxische concentraties (meestal in bloed of plasma).

Klinisch beeld: symptomen in verschillende fasen na inname, zo mogelijk in relatie tot gemeten concentraties.

Monstername voor toxicologisch onderzoek: benodigd materiaal en hoeveelheid.

Therapie: therapeutische mogelijkheden op geleide van klinische symptomen en gemeten concentraties in lichaamsmateriaal.

Literatuur: referenties voor de genoemde data en naslagwerken.

De keuze van middelen, waarvoor een informatieblad is samengesteld, is gevallen op middelen waarbij frequent intoxicaties gezien worden of waarvan het klinisch beeld bij een intoxicatie ernstig verloopt. Het ligt in de verwachting om tevens een papieren uitgave van de informatie die op deze website staat uit te brengen.

De medewerkers aan dit initiatief beogen met het ter beschikking stellen van deze gebundelde informatie zowel de kwaliteit van het omgaan met intoxicaties als de kwaliteit van de behandeling van intoxicaties te verbeteren. Hiervoor moet de informatie op deze site op basis van voortschrijdend inzicht worden herzien of aangevuld. Voorstellen voor nieuwe onderwerpen, geneesmiddelen of chemische stoffen zijn zeer welkom en kunnen via deze website worden ingediend.

Deze website wordt regelmatig onderhouden. Indien u suggesties hebt voor verbetering kunt u deze kenbaar maken aan Frank Jansman.