Quetiapine fumaraat is een atypisch antipsychoticum dat met name werkt door blokkade van de serotonine (5HT2A), adrenerge (alfa-1), muscarine en histamine (H1) receptoren.

Het is geregistreerd voor de behandeling van schizofrenie en kortdurende behandeling van acute manische episodes geassocieerd met bipolaire I stoornis. De maximale dagdosering bedraagt 800 mg. 

Seroquel®

Er is geen eenduidige relatie tussen de ingenomen hoeveelheid en toxische effecten [1, 4]. Over het algemeen kan worden gesteld dat bij acute inname van een hoeveelheid quetiapine die de voorgeschreven dagdosering van de patiënt overschrijdt, toxische effecten verwacht kunnen worden. Er is een casus bekend met fatale afloop na inname van 10,8 gram [2]. 

Absorptie:
Door het ontbreken van een intraveneuze toedieningsvorm is niet bekend wat de biologische beschikbaarheid van quetiapine is. De maximale plasmaspiegel bij therapeutische dosis: (3 dd 250 mg) wordt na ca. 1,5 uur bereikt [3].

Vd:
513-710 L bij 3 dd 250mg [3].

Eiwitbinding:
De plasma-eiwitbinding bedraagt ca. 83% [3].

Eliminatie:

Na orale inname van 150 mg quetiapine wordt 73% via de urine uitgescheiden en 21% via de faeces. Quetiapine wordt voor 5%, respectievelijk 2% gemetaboliseerd tot 2 actieve metabolieten; 7-hydroxy-quetiapine en 7-hydroxy-N-desalkylquetiapine. De overige gevormde metabolieten lijken niet actief te zijn. Quetiapine wordt grotendeels via CYP3A4 afgebroken.
CYP2D6 heeft een minimale bijdrage aan het metabolisme [3].

Halfwaardetijd:
volwassenen          : ca. 6 uur

De eliminatiehalfwaardetijd kan bij intoxicatie licht verlengd zijn [1] maar dit wordt niet als klinisch relevant beschouwd. Hepatische en renale dysfunctie kunnen de halfwaardetijd verlengen, maar dit wordt niet als klinisch relevant beschouwd [3].

Er is geen eenduidige relatie tussen de serumconcentratie en de klinische effecten [1,4]. Een intoxicatie met quetiapine wordt gekenmerkt door somnolentie, hypotensie en (reflex) tachycardie [1,4] (versterking van farmacologische effecten gezien bij therapeutische doseringen). In een enkel geval treedt een ademhalingsdepressie op en kan een patiënt (kortdurend) in coma geraken (EMV≤7) [4]. Er is melding gemaakt van insulten [4]. Verlenging van het QTc-interval kan optreden [1,4]. De symptomen houden over het algemeen enkele uren aan [1].
Er is één casus bekend met fatale afloop na vermoedelijke inname van 10,8 gram. Bij autopsie bleek de oorzaak van overlijden cardiomegalie met links ventriculaire hypertrofie en bilaterale pulmonaire congestie. De quetiapine spiegel bedroeg 18,3 mg/L [2].

Intoxicatie met andere antipsychotica en/of benzodiazepines.

Benodigd voor het bepalen van quetiapine:

ECG (CAVE QT verlenging) 

Bij QT-verlenging is bewaking van de cardiale functie gewenst, met name de eerste 4-6 uur na het (vermoedelijke) tijdstip van inname. Bij hypotensie kan vulling nodig zijn.

Absorptievermindering
Maagspoelen indien binnen 1 uur na inname.
Achterlaten van actieve kool in combinatie met laxantia (tabel 1).
Bij sufheid, cave aspiratie, eerst intuberen.

Eliminatieversnelling
Er zijn geen gegevens over de effecten van dialyse/perfusie, maar gezien het relatief grote verdelingsvolume lijkt dialyse/perfusie niet zinvol.

Symptoombestrijding
Naloxon en Anexate zijn niet werkzaam

tabel 1. doseerschema geneesmiddelen

N.G.M. Hunfeld, apotheker, Apotheek Haagse Ziekenhuizen, Den Haag
E.M. Westerman, ziekenhuisapotheker, Apotheek Haagse Ziekenhuizen, Den Haag
D.J. Touw, ziekenhuisapotheker – klinisch farmacoloog, Apotheek Haagse Ziekenhuizen, Den Haag

Hunfeld NGM, Westerman EM, Boswijk DJ, de Haas JAM, van Putten MJAM , Touw DJ.
Quetiapine in overdosage: A clinical and pharmacokinetic analysis of 14 cases. Submitted for publication Ther Drug Monit 2005, Jan.
Fernandes PP, Marcil WA. Death associated with quetiapine overdose. Am J Psychiatr 2002;159:12.
DeVane CL, Nemeroff CB. Clinical pharmacokinetics of quetiapine. Clin Pharmacokinet 2001;40(7):509-22
Balit CR, Isbister GK, Hackett LP, Whyte IM. Quetiapine poisoning: a case series. Ann Emerg Med 2003;42:751-8.
Hasselstrom J, Linnet K. Quetiapine serum concentrations in psychiatric patients. Ther Drug Monit 2004; 26:486-491.
Moffat AC, Osselton MD, Widdop B. Clarke’s analysis of drugs and poisons. London: Pharmaceutical Press; 2004.

-

-