• Over toxicologie.org
  • Monografieën
  • Wijzigingen
  • Antidota
  • Meld een intoxicatie!
  • Aanbevolen literatuur
  • Colofon
  • Sign In

Antidota

Dit protocol is bedoeld als handleiding voor het gebruik van antidota bij specifieke intoxicaties. De aangegeven middelen en doseringen zijn gebaseerd op volwassenen zonder bijkomende nier- en/of leverfunctiestoornissen.
Het toedienen en doseren van antidota geschiedt te allen tijde onder verantwoordelijkheid van de behandelaar. Aan de toediening moet altijd een medicatieopdracht van de behandelend arts ten grondslag liggen.

UNIVERSELE BEHANDELING VAN INTOXICATIES

Studies hebben niet aangetoond dat maagspoeling met achterlaten van actieve kool (Norit®) voordelen biedt ten opzichte van toediening van actieve kool alleen. Het concept dat bij iedereen met een overdosis de maag moet worden gespoeld heeft wetenschappelijk geen stand gehouden. Omdat maagspoeling gepaard kan gaan met ernstige complicaties, zoals aspiratie maar ook slokdarmperforatie, dient deze handeling alleen op zorgvuldige indicatie te worden uitgevoerd. In het algemeen wordt maagspoeling alleen nog geadviseerd bij patiënten die zeer snel (binnen een uur) na een levensgevaarlijke intoxicatie in het ziekenhuis arriveren, tenzij de ingenomen stof de darmactiviteit vermindert (anticholinerge effecten) en/of het een preparaat met vertraagde afgifte is.

Toediening van actieve kool is de meest effectieve behandeling van orale intoxicaties en vrijwel standaard. In de meeste gevallen is toediening van maximaal 1 gram per kg eenmalig voldoende (bij  >1 g/keer kans op braken en dan aspiratie van onoplosbaar kool). Onder bijzondere omstandigheden wordt gekozen voor meerdere doses actieve kool. Bijna altijd worden laxantia aan de actieve kool toegevoegd. Het laxans gaat obstipatie ten gevolge van de actieve kool tegen.

Totale darmlavage met een polyethyleen-glycol (PEG)-elektrolyt oplossing verwijdert toxische stoffen effectief uit de darm. PEG wordt per maagsonde toegediend, ongeveer 1 tot 2 liter per uur, totdat de rectale vloeistof helder is. Toepassing van totale darmlavage kan worden overwogen bij stoffen die niet door actieve kool worden gebonden zoals ijzer en lithium, bij preparaten met vertraagde afgifte en bij potentieel letale hoeveelheden en stoffen. Ook cocaïne pakketjes (‘body packers’) kunnen zo worden verwijderd. De methode is helaas nogal omslachtig en is alleen geschikt voor patiënten met een helder bewustzijn die langdurig kunnen zitten op een speciaal toilet. De effectiviteit van actieve kool wordt nauwelijks door PEG verminderd.

Antidotum Toepasbaar bij intoxicatie met Preparaat Beschikbaarheid Contactgegevens
Acetylcysteine Paracetamol Acetylcysteine infusievloeistof 200 mg/mL (Fluimucil) Lokaal
Actieve kool Algemeen Norit Carbomix granulaat voor suspensie flacon 50 g Lokaal
Andexanet Alfa Apixaban en rivaroxaban Andexanet alfa infusiepoeder 200 mg (Ondexxya) Lokaal
Antisera Slangen, spinnen, schorpioenen, etc. Antisera  Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888; artsenverklaring noodzakelijk
Ascorbinezuur Methemoglobinevormers Ascorbinezuur tablet diverse sterkten, ascorbinezuur injectievloeitsof 100 mg/mL Lokaal
Atropine Cholinesterase remmers / Parasympathicomimetica / spierrelaxanta (niet depolariserende perifeer werkende) Atropinesulfaat injectievloeistof 0,25 mg/mL, 0,5 mg/mL en 1 mg/mL Lokaal
Botuline antitoxine Botulisme, botuline toxine Botulism antitoxin heptavalent (A, B, C, D, E, F, G) (Equine) Centraal Overleg met de dienstdoende arts van de LCI (tel: 030-2747000, 24 u per dag bereikbaar) over de beschikbaarheid en het vrijgeven van het antitoxine is noodzakelijk.
Calciumchloride/Calciumgluconaat/Calciumglubionaat Betablokkers / Calciumantagonisten Diverse injectievloeistoffen Lokaal
Calciumgluconaat Fluoriden Calciumgluconaatgel 2,5% 50 g FNA Lokaal
Calciumnatriumedetaat (CaNa2 EDTA) Lood, kobalt, koper Calciumnatrium-edetaat collegiale bereiding Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888
L-carnitine Valproïnezuur L-carnitine 500 mg tablet Lokaal
Cyproheptadine Serotonerg syndroom / SSRI's Cyproheptadine tablet 4 mg (Periactin) Lokaal
Dantroleen Serotonerg syndroom / (maligne) hyperthermie (bij bv amfetaminen) Dantroleen capsules 25 of 50 mg (Dantrium) Lokaal
Desferoxaminemetilaat IJzer Desferoxaminemetilaat injectiepoeder 500 mg (Desferal) Lokaal
Dexrazoxaan Antracyclines Dexrazoxaan infusiepoeder 500 mg  (Savene, Cardioxane) Lokaal
Diazepam Insulten door intoxicatie Diazepam injectievloeistof 5 mg/mL Lokaal
Diazoxide Orale antidiabetica (excl. metformine) Diazoxide capsule 100 mg (Proglicem) Lokaal
Digoxine antilichamen (als alternatief externe pacemaker overwegen) Digoxine Digifab injectievloeistof 40 mg Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888; UMCG
Dimercaptopropaansulfonzuur 2,3 (DMPS) Lood, kwik, kobalt, antimoon, arseen, koper Dimaval, Unithiol, Mercuval Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888
meso-2,3-dimercaptosuccinezuur (DMSA) Lood, kwik, kobalt, antimoon, arseen, koper Succicaptal, Succimer, Chemet Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888
Ethanol Methanol / Ethyleenglycol Ethanol 96% v/v infusieconcentraat 10 mL Lokaal
Fentolamine Sympaticomimetica / MDMA achtigen Fentolamine injectievloeistof 10 mg/mL (Regitine) Lokaal
Flumazenil Benzodiazepines, zolpidem, zopiclon Flumazenil  injectievloeistof 0,1 mg/ml (Anexate) Lokaal
Folinezuur Methotrexaat Folinezuur infusieconcentraat 10 mg/mL,  tablet 15 mg (Rescuvolin) Lokaal
Fomepizol Methanol / Ethyleenglycol Fomepizol infusieconcentraat 5 mg/mL Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888
Fysostigmine Parasympathicolytica Fysostigmine-salicylaat 1 mg/mL (Anticholium) Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888; Ofifarma (bij voldoende vraag)
Glucagon Betablokkers / Calciumantagonisten / Insuline Glucagen injectiepoeder 1 mg Lokaal
Glucarpidase Methotrexaat Glucardipase  poeder voor injectie 1000 IE (Voraxaze) Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888; academische ziekenhuizen kunnen dit besvhikbaar hebben ivm high-dose MTX.
Glucose Orale antidiabetica (excl. metformine) / Insuline Glucose diverse concentraties Lokaal
Hydroxocobalamide (Cyanokit) Cyanide Hydroxocobalamide poeder voor oplossing voor infusie 2,5 G (Cyanokit) in ambulance, of bedrijf, lokaal of centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888;  lokaal op SEH voor toediening 2e gift, na een eerste gift op locatie intoxicatie. 
Idarucizumab Dabigatran Idarucizumab oplossing voor injectie/infusie  2,5 g/50 ml (Praxbind) Lokaal
Insuline Betablokkers / Calciumantagonisten Insuline diverse fabrikanten Lokaal
Isoprenaline Betabolkkers Isoprenaline 1 mg/mL infusieconcentraat (collegiale bereiding) Lokaal
Kaliumferrihexacyanoferraat (Berlijns blauw) Thallium Radiogardase / ThalliHeyl, 500 mg harde capsules Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888 (ligt als stralingsantidotum opgeslagen in de calamiteiten voorraad van het RIVM, maar mag ook uitgeleverd worden bij een ernstige thallium intoxicatie)
Mercapto-ethaansulfonzuur Fosfamiden Medsna / Uromitexan injectievloeistof 100 mg/mL Lokaal
Methionine Paracetamol Methionine grondstof Lokaal Ad hoc bereiding (bij allergie N Acetylcysteine)
Methyleenblauw / Methylthionine Cyanide / Methemoglobinevormers (zoals lokaal anaesthetica, dapson, sulfonamiden) Methyleenblauw injectievloeistof 10 mg/mL (collegiale bereiding) Lokaal
Methysergide MDMA-achtigen (XTC) Methysergide  tablet 1 mg (Deseril) Lokaal
Naloxon Opiaten Naloxon innjectievloeistof 0,4 mg/mL Lokaal
Natriumbicarbonaat Metabole acidose door intoxicatie / QRS verbreding door antipsychotica of TCA's  Natrium bicarbonaat 8,4%, 4,2% en 1,4 % infusievloeistof Lokaal
Natriumnitriet Cyanide Natriumnitriet injectievloeistof 30 mg/mL Centraal ErasmusMC 010-7040704 via dd ziekenhuisapotheker 
Natriumsulfaat (laxans) Algemeen Norit Carbomix granulaat voor suspensie flacon 50 g + 30g natriumsulfaat; natriumsulfaatdrank 300 mg/mL Lokaal
Natriumthiosulfaat Cyanide Natriumthiosulfaat 250 mg/mL Lokaal  (collegiale bereiding)
Neostigmine Spierrelaxantia (niet depolariserend, perifeerwerkend) Neostigminemethylsulfaat 0,5 mg/mL Lokaal
Noradrenaline Betablokkers Noradrenaline infusievloeistof 1 mg/mL Lokaal
Obidoxim Cholinesterase remmers / andere parasympathicomimetica Toxogonin injectievloeistof 250 mg/mL Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888
Octreotide Orale antidiabetica (excl. metformine) Octreotide injectievloeistof diverse sterktes Lokaal
Polyethyleenglycol  Algemeen Kleanprep poeder voor drank Lokaal
Polystyreensulfonzuur Fluoriden Polystyreensulfonaat poeder en klysma Lokaal
Protamine Heparine Protamine injectievloeistof 1000 IE/mL Lokaal
Protrombinecomplex Coumarinederivaten (ook in rattengif) Cofact, Beriplex en Feiba injectievloeistof diverse sterktes Lokaal
Pyridoxine (IV) Crimidinem isoniazide Pyridoxine injectievloeistof 50 mg/mL, tabletten diverse sterktes Lokaal
Silibinine Amanita phalloides (groene knolamaniet) Legalon-SIL oplossing voor infusie 350 mg  Centraal NVIC/RIVM tel: 030-2748888
Sojaolie gezuiverd Verapamil / Lokale anesthetica Intralipid 200 mg/mL Lokaal
Sugammadex Spierrelaxantia (niet depolariserend, perifeer werkend) Sugammadex injectievloeistof 100 mg/mL (Bridion)  Lokaal
Vitamine K Coumarinederivaten (ook in rattengif) Vitamine K injectievloeistof 10 mg/mL (Konakion) Lokaal
Waterjel Fosfor Waterjel verschillende varianten Lokaal

Deze antidotalijst is gebaseerd op de monografieen zoals ze op www.toxicologie.org gepubliceerd staan en bevat alleen antidota die worden gebruikt bij exogene intoxicaties
*  Bij deze antidota moet lokaal een afweging worden gemaakt om het wel of niet op te nemen.
$ Cyanokit (hydroxocobalamine) is niet opgenomen omdat je in ziekenhuizen over het algemeen te laat bent met toediening hiervan


Copyright ©2021 Toxicologie.org | Disclaimer