• Over toxicologie.org
  • Monografieën
  • Wijzigingen
  • Antidota
  • Meld een intoxicatie!
  • Aanbevolen literatuur
  • Colofon
  • Sign In

Barbituraten

Laatst bijgewerkt:
dinsdag 28 januari 2014 19:23:59
Document: NVICNVZA_barbituraten201303.docx
Synoniemen

-

  • Top
  • Algemeen
  • Preparaten
  • Toxische dosis
  • Kinetiek
  • Klinisch beeld
  • Differentiaaldiagnose
  • Bloedspiegelbepaling
  • Overige diagnostiek
  • Therapie
  • Auteurs
  • Literatuur
  • Bijlagen
  • Revisie

Algemeen

Barbituraten hebben sedatieve en anticonvulsieve eigenschappen.
Ze kunnen worden ingedeeld in:
Ultrakortwerkende middelen (thiopental, hexobarbital)
Kort- en middellangwerkende middelen (pentobarbital, cyclobarbital, amobarbital, butobarbital, secobarbital)
Langwerkende middelen (fenobarbital). 

De ultrakortwerkende middelen zijn geschikt als anaestheticum, de overige middelen worden toegepast als anti-epilepticum (voornamelijk bij kinderen). De toepassing van barbituraten als hypnoticum of anxiolyticum is obsoleet. Primidon is weliswaar geen barbituraat, maar wordt wel gemetaboliseerd tot fenobarbital.
Gelijktijdig gebruik van ethanol en geneesmiddelen met centraal-depressieve effecten leidt tot toename van toxische effecten.

Preparaten

Amobarbital, brallobarbital, butobarbital (Soneryl®), cyclobarbital, fenobarbital (Luminal®), hexobarbital, methohexital (Brietal), methylfenobarbital (Prominal®), pentobarbital (Nembutal®), primidon (Mysoline®), secobarbital, thiopental (Nesdonal®), Vesparax® (brallobarbital, secobarbital en hydroxyzine), vinylbarbital.

In Nederland worden de volgende barbituraten nog gebruikt:
Fenobarbital en primidon: toegepast bij epilepsie en bij neonatale onthoudingsverschijnselen (fenobarbital)
Vesparax: in buitenland nog verkrijgbaar
Thiopental en pentobarbital: klinisch toegepast bij hersenoedeem en (tentamen) euthanasia (thiopental)
Thiopental (Nesdonal) en pentobarbital (Nembutal) zijn in de auto's en praktijken van dierenartsen in grote hoeveelheden voorradig.

Toxische dosis

Geen opmerkingen.

Kinetiek

Absorptie:
Barbituraten worden in het algemeen goed geabsorbeerd. Secobarbital wordt voor 90% geabsorbeerd; fenobarbital voor 70-90% en methylfenobarbital 50%. De absorptie wordt versneld indien het barbituraat wordt ingenomen op de lege maag of gelijktijdig met alcohol. Maximale plasmaconcentraties worden voor fenobarbital na 6 - 18 uur bereikt. (bij i.m. toediening na 1 - 2 uur).

Vd:
fenobarbital       0,75 l/kg,
pentobarbital     1 l/kg.    

Eiwitbinding:
zie tabel

Eliminatie:
Barbituraten worden via oxidatief metabolisme omgezet in niet-actieve metabolieten, met uitzondering van thiopental dat wordt omgezet in pentobarbital en primidon dat wordt omgezet in fenobarbital. Een deel wordt onveranderd via de urine uitgescheiden. Het percentage is variabel: zie tabel.

Halfwaardetijd:
primidon:  6-8 uur (wordt omgezet in fenobarbital)

Overige:
zie tabel

Tabel 1: Kinetiekgegevens barbituraten

Stoffen

Eiwitbinding

Urine-excretie

t½  (uren)

 

 

 

 

Ultrakortwerkende middelen

 

 

 

Hexobarbital

 

 

3-5 uur

Thiopental *

80%

 

9 uur

Kort- en middellang-werkende middelen

 

 

 

Amobarbital

40-60%

 

 

Butobarbital

 

 

40 uur

Cyclobarbital

70%

2-7%

8-17 uur

Pentobarbital **

35-65%

<1%

4 uur en 35-50 uur

Secobarbital

30-45%

5%

30 uur

Langwerkende middelen

 

 

 

Fenobarbital

20-60%

10-30%

-6 dagen

*   - na éénmalige injectie, na 5 min. uit CZS geëlimineerd
 - wordt gemetaboliseerd tot pentobarbital
 - bij thiopental en bij pentobarbital neemt bij chronisch gebruik de halfwaardetijd toe
**   - pentobarbital heeft een bifasische klaring met als t1/2: 4 uur en 35 - 50 uur
 - bij thiopental en bij pentobarbital neemt bij chronisch gebruik de halfwaardetijd toe

Klinisch beeld

  • Overdosering van barbituraten geeft onderdukking van het centraal zenuwstelsel, variërend van sedatie tot coma.
  • Hypotensie, depressie van het cardiovasculair systeem met aritmiën en hartfalen, shock.
  • Ademhalingsdepressie, Cheyne-Stokes ademhaling
  • Ataxie (coördinatiestoornissen), dysartrie, depressie van het centraal zenuwstelsel variërend van slaap tot coma.
  • Acute nierfunctiestoornis door hypotensie, hypothermie soms gevolgd door koorts, afwezigheid van reflexen, bullae op drukplaatsen op de huid. De pupillen zijn meestal licht vernauwd, maar kunnen ook verwijd zijn bij ernstige intoxicaties. 
  • Intoxicatie met kortwerkende barbituraten: CZS depressie met of zonder ademhalingsdepressie, hypotensie en hypothermie.
  • Intoxicatie met langwerkende barbituraten: nystagmus, dysartrie, ataxie (coördinatiestoornis), ademhalingsdepressie en coma. Minder frequent zijn hypotensie, cardiovasculaire problemen en hypothermie.
  • Ontwenningsverschijnselen na chronisch gebruik:  angst, slapeloosheid, nachtmerries, misselijkheid, braken, orthostatische hypotensie, hallucinaties, delirium, convulsies, coma en overlijden. De verschijnselen treden meestal na 8-12 uur op en duren een week. Behandeling: na 2 dagen barbituraatonthouding 30 mg fenobarbital geven voor elke 100 mg amo- of fenobarbital die per dag gebruikt werd.

NB Verslaafden kunnen hoge doses (en spiegels) verdragen, met forse onthoudingsverschijnselen.

Differentiaaldiagnose

Geen opmerkingen.

Bloedspiegelbepaling

Kwalitatief/semi-kwantitatief

Benodigd voor het bepalen van de concentratie barbituraten:

medium  : 0,5 ml serum
methode  : zie tabel 2
bepalingsduur  : zie tabel 2
therapeutische waarden  : zie tabel 2
toxische waarden  : zie tabel 2

Afhankelijk van de gemeten serumconcentratie wordt besloten of een tweede concentratie-bepaling nodig is.

Tabel 2: Bloedspiegelbepaling voor afzonderlijke stoffen.

 

Medium

Methode

Duur

Volume

Therapeutische Waarden

Toxische Waarden

Amobarbital

Serum

 

HPLC/GLC

3 ml

1 – 5 mg/l

10 mg/l

Barbital

Serum

3 ml

10 - 40 mg/l

60 - 80 mg/l

Brallobarbital

Serum

3 ml

4 - 8 mg/l

10 mg/l

Butobarbital

Serum

3 ml

5 - 15 mg/l

20 mg/l

Cyclobarbital

Serum

3 ml

5 –10 mg/l

10 - 15 mg/l

Fenobarbital

Serum

immun.1

20 min

0,5 ml

10 – 40 mg/l

> 60 mg/l

Heptabarbital

Serum

 

HPLC/GLC

3 ml

2 - 5 mg/l

10 mg/l

Heptobarbital

Serum

3 ml

50 - 100 mg/l

125 - 150 mg/l

Methohexital

Serum

3  ml

 

>10 mg/l

Pentobarbital

Serum

2 ml

1 - 10 mg/l

10 mg/l

Secobarbital

Serum

2 ml

1 - 5 mg/l

6 - 10 mg/l

Thiopental

Serum

1 ml

1 - 5 mg/l

10 mg/l

Vinylbarbital

Serum

3 ml

5 - 10 mg/l

15 mg/l

specificiteit TDX fenobarbital: cross-reactiviteit van amo-, buta-, pento- en secobarbital 1-2%, cross-reactiviteit van overige barbituraten <1%.  Cross-reactiviteit metaboliet p-Hydroxyfenobarbital 0,8 –6,8%.

Overige diagnostiek

Geen opmerkingen.

Therapie

1. Absorptievermindering
Maagspoelen (bij patiënt in coma pas na intubatie); zinvol tot 1 uur na ingestie.
Toedienen van actieve kool en laxeren met natriumsulfaat (doseringen: zie tabel 3).
Herhaaldelijk toedienen van actieve kool is geïndiceerd (enterohepatische kringloop). 

2.  Eliminatieversnelling
Geforceerde alkalische diurese is obsoleet en gecontraïndiceerd vanwege de kans op longoedeem. Sommige barbituraten kunnen door middel van hemodialyse worden verwijderd. In tabel 1 staat vermeld bij welke plasmaconcentraties extracorporele eleminatietechnieken kunnen worden overwogen.

 

Tabel 1: Indicatie voor hemodialyse (HD).

Toxische stof

HD

Plasmaconcentratie

Toxische stof

HD

Plasmaconcentratie

Barbital

 

150 –200 mg/l

Pentobarbital

18%

30 – 40 mg/l

Butobarbital

 

60 –80 mg/l

Primidon

55%

zie fenobarb.

Cyclobarbital

 

60 – 80 mg/l

Secobarbital

1%

30 – 40 mg/l

Fenobarbital

33%

150 – 200 mg/l

Vesparax

 

30 - 40 mg/l

Hexobarbital

 

30 – 40 mg/l

Vinylbarbital

 

30 – 40 mg/l

NB. Percentages bij HD staan voor de fractie die verwijderd wordt in 4 uur met de betreffende eleminatiemethode.

3. Symptoombestrijding
Bij ademhalingsdepressie evt. kunstmatige beademing toepassen.
Vocht- en electrolytenbalans op peil houden.
Bij voortdurende hypotensie kan dopamine worden overwogen (doseringen: zie tabel 3.).

Tabel 3. doseerschema geneesmiddelen

geneesmiddel

 leeftijd (in jaren)

dosering

Bijzonderheden

Actieve kool (Carbomix)

> 12
< 12
< 4

50 g (1 flacon)
25 g (½ flacon)
12,5 g (¼ flacon)

evt. om de 6 uur 20 g

Natrium sulfaat

> 12
< 12

30 g
1 g per levensjaar

concentratie drank
1 g = 10 ml

Dopamine-hydrochloride

 

Initiële infusiesnelheid:
2-5mg/kg lichaamsgewicht/min.
Verhogen tot bloeddruk en diurese gecorrigeerd zijn; meestal <  20 mg/kg/min, soms tot 50 mg/kg/min

Infusievloeistof (concentraat):
5 mg/ml; ampul 10 ml
40 mg/ml; ampul 5 ml

Auteurs

FGA Jansman, ziekenhuisapotheker, Isala klinieken, Zwolle
Dr H Kieft, internist-intensivist, Isala klinieken, Zwolle

Literatuur

  1. KNMP. Informatorium Medicamentorum 2004, p 859-63
  2. Handbook of poisoning, R.H. Dreisbach, 11th Ed.,1983, Lange Medical Publications, California, p. 348-354
  3. Ellenhorn’s Medical Toxicology, M.J. Elenhorn, 2nd Ed. 1997, Williams & Wilkins, USA, p. 306, 684-687
  4. Treatment of common acute poisonings, H. Matthew, A.A.H. Lawson, 3rd Ed; 1975, Churchill livingstone, Edinburgh, UK, p. 48–55
  5. Micromedex; volume 119

Bijlagen

-

Revisie

versie 3 maart 2013: preparaat methohexital (Brietal) toegevoegd, incl. in table 2 bloedspiegelbepaling


Copyright ©2018 Toxicologie.org | Disclaimer